قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت چیست؟

اگر شما هم فعال حوزه کریپتو یا بلاکچین هستید و هنوز با مفهموم کامل اسمارت کانترکت یا قرارداد هوشمند اشنایی ندارید، این مقاله برای شماست. با بلاکفا همراه شوید.

 

قرارداد هوشمند چیست؟ 

قرارداد هوشمند یا smart contract پروتکلی است که مانند اپلیکیشن هایی که در طول روز از آن ها استفاده می کنیم، توسط برنامه نویسان کد نویسی شده و در صورت اجرای درست و دقیق تمام شرایط آن، بر بستر بلاکچین اجرا می شوند. قرارداد هوشمند پس از اجرا، تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست و همچنین هیچ کس حتی برنامه نویس هم نمیتواند پس از اجرا و قبل از انقضا، آن را متوقف کند.  

 

تفاوت قرارداد هوشمند و قرارداد معمولی 

قرارداد های سنتی در زندگی ما نقش پررنگی دارند. برای مثال شرکت های بیمه ضمانت می دهند که در صورت تصادف احتمالی، خسارت های ناشی از آن را پرداخت می کنند. یا شخص x برای استفاده از خانه y به صورت ماهیانه به او مبلغی را پرداخت می کند. 

برای قرارداد های سنتی، ما نیاز به واسطه هایی داریم که مجبوریم به آن ها اعتماد کنیم و همچنین این دسته از قرارداد ها قابل تغییر و فسخ هستند؛ اما قرارداد های هوشمند نیاز به واسط ندارند و مانند تراکنش های ارزدیجیتال در بستر بلاکچین انجام می شوند. از طرفی غیرقابل تغییر بودن آن نیز امکان تقلب را از بین می برد. 

تاریخچه قرارداد هوشمند 

در دهه 90 میلادی، یک کارشناس رمزنگاری و علوم کامپیوتر به نام نیک سزابو (Nic Szabo) ایده قرارداد هوشمند را برای اولین بار مطرح کرد. آقای سزابو درباره قرارداد هوشمند فعالیت زیادی انجام داد؛ فعالیت های او بیشتر درباره ایجاد شیوه های تجاری مربوط به قرارداد از طریق طراحی پروتکل های الکترونیکی بین افراد غریبه بود. اما این شیوه از قرارداد و فعالیت های سزابو در آن سال ها چندان مورد استقبال قرار نگرفت. در سال 2009، زمانی که نخستین رمز ارز همراه با فناوری بلاکچین معرفی شد؛ شرایط استفاده از قرارداد هوشمند مهیا شد. 

 

ویژگی های قرارداد هوشمند 

در مقایسه با قرارداد های سنتی، قراردادهای هوشمند ویژگی هایی دارند؛ از جمله این ویژگی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

حذف واسط 

در تکلونوژی بلاکچین، اطلاعات به صورت توزیع شده وجود دارد و هر گره می تواند قرارداد را اجرا کند. 

مستقل 

قرارداد های هوشمند می توانند کارها را به صورت خودکار و بدون دخالت انسان در زمان لازم انجام دهند. 

غیرقابل تغییر 

بعد از اجرای قرارداد، نمی توان آن را تغییر داد. 

تراستلس 

تکلونوژی بلاکچین از صحت اطلاعات اطمینان حاصل می کند؛ به این ترتیب طرفین قرارداد می توانند بدون شناخت از یکدیگر تعامل داشته باشند. 

امضا 

در قرارداد های سنتی، امضا یک فرایند دستی است. در مقابل در قرارداد های هوشمند، امضا توسط کیف پول های ارزدیجیتال انجام می شود و امنیت امضای دیجیتال نیز توسط تکنیک‌های رمزنگاری تامین می‌شود. 

 

 

---

 

معایب قرارداد هوشمند 

اشتباه در کدنویسی 

قرارداد های هوشمند توسط برنامه نویسان کدنویسی می شوند؛ به دلیل انجام این فرایند توسط انسان، احتمال اشتباه در کدنویسی وجود دارد. این اشتباهات در کد، گاها منجر به دسترسی هکر ها به قرارداد می شود و امکان دستبرد به قرارداد را فراهم می کند. 

موانع قانونی 

درحال حاضر، هیچ نهاد قانونی یا دولت مرکزی قرارداد های هوشمند را به رسمیت نمیشناسد. همین مسئله امکان رشد قرارداد های هوشمند و همه گیر شدن آن را از بین می برد. این امکان نیز وجود دارد که با ورود نهاد های قانونی، قوانینی وضع شود که باب میل همه نباشد. 

حریم خصوصی 

قرارداد های هوشمند همانطور که اشاره شد در بستر بلاکچین اجرا می شوند. از آنجایی که تمام اطلاعات بین تمام گره های شبکه به اشتراک گذاشته می شود می توان امنیت آن را تضمین کرد ولی همین مسئله ممکن است حریم خصوصی را به خطر بی اندازد. 

 

برنامه نویسی و قرارداد هوشمند 

نوشتن قرارداد هوشمند کار ساده ای نیست و کابر باید علاوه بر اینکه باید دانشی در مورد بلاکچین، مفاهیم قراردادهای هوشمند و زبان های برنامه نویسی برای قرارداد هوشمند داشته باشد؛ باید دانش کلی در زمینه علوم کامپیوتر نیز داشته باشد. طبیعی است که اگر اطلاعات کافی نداشته باشید، در این مسیر موفق نخواهید شد. 

امروزه پلتفرم هایی مانند StudentCoin نیز وجود دارند که امکان ساخت توکن بدون دانش برنامه نویسی را فراهم می کند 

 

چگونگی کارکرد قرارداد هوشمند 

قرارداد هوشمند پس از نوشتن از طریق یک کلاینت بر بستر بلاکچین منتشر می‌شود. کاربران بلاکچین، برای تعامل با این قرارداد باید یک تراکنش با آن انجام دهند. اما اگر آن‌ها فقط قصد بررسی و تایید قرارداد را داشته باشند، نیاز به انجام تراکنش نیست.  

 

کسب درآمد از قرارداد هوشمند 

برای این که بتوانید از قراردادهای هوشمند به درآمد برسید چندین روش وجود دارد که همه آن‌ها نیازمند دانش بالای فنی در حوزه های گفته شده است. پس از آنکه مهارت های لازم را کسب کردید، میتوانید در حوزه های زیر فعالیت کنید 

 

هکر کلاه سفید 

هکرهای کلاه سفید کسانی هستند که در قراردادهای هوشمند به دنبال باگ های امنیتی هستند؛ معمولا پروژه های ارزدیجیتال پاداش هایی برای هکرهای کلاه سفید در نظر می گیرند. 

 

برنامه نویسی قرارداد هوشمند 

به دلیل علاقه بسیاری از شرکت ها برای فعالیت در این حوزه، موقعیت های شغلی بسیاری در زمینه برنامه نویسی قرارداد هوشمند وجود دارد. در این موقعیت شغلی شما وظیفه ساخت قرارداد هوشمند برای شرکت و یا سازمان را دارید. 

 

---

 

جمع بندی 

قرارداد های هوشمند یکی از دستاورد های بزرگ صنعت بلاکچین و دنیای کریپتو است. با این که هنوز راه زیادی تا پذیرش کامل این قرارداد ها و استفاده گسترده از آنها مانده، اما نمیتوان پیشرفت هایی که تا به اینجای کار به واسطه این فناوری بوجود آمده را نیز نادیده گرفت. با اینحال این حوزه نیز مانند هر فناوری و تکنولوژی دیگری، برای پذیرفته شدن باید راه دراز و پر پیچ و خمی را طی کند. البته تا به اینجای کار این فناوری برتری هایی از خود نشان داده که میتوان به آینده و پروژه های مرتبط با ان امیدوار بود، اما هنوز راه درازی تا موفقیت این باقیست.